Wraz z upływem lat prostata, inaczej gruczoł krokowy, stopniowo się powiększa – to powszechne zjawisko, choć jego przyczyny nie są w pełni poznane. Jej łagodny przerost jest niegroźnym zaburzeniem, które w niektórych przypadkach wywołuje zaburzenia w oddawaniu moczu. Jednak u wielu mężczyzn nie występują żadne objawy, dlatego bardzo ważną kwestią jest tu profilaktyka. W jakim wieku warto o nią zadbać?
Kiedy mogą pojawić się problemy z prostatą?
Łagodny przerost prostaty może zacząć się rozwijać już po 40. roku życia, jednak na początku zwykle nie występują związane z tym zjawiskiem problemy. To, kiedy i czy w ogóle się pojawią, jest kwestią indywidualną. Szacuje się, że około połowa mężczyzn w wieku 75. lat z rozrostem prostaty zmaga się z trudnościami w oddawaniu moczu (mikcji).
Oprócz tego częstym problemem jest również przewlekłe zapalenie gruczołu krokowego, które występuje u połowy mężczyzn w wieku 35-50 lat. Także i w tym przypadku dokładne przyczyny nie są poznane, choć wśród potencjalnych czynników ryzyka wymienia się stres oraz zaburzenia hormonalne. Inne choroby dotykające prostatę to:
- ostre zapalenie gruczołu krokowego – może rozwinąć się w każdym wieku, jednak to bardzo rzadko występujące schorzenie,
- rak prostaty – ryzyko jego rozwoju rośnie po 70. roku życia.
A jak rozpoznać łagodny przerost prostaty? Objawy, które powinny zachęcić do wizyty u lekarza, to:
- przerywany strumień moczu,
- uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza,
- częstsza konieczność wizyt w toalecie,
- osłabiony strumień moczu,
- opóźniony początek mikcji,
- konieczność wstawania w nocy w celu oddania moczu[1].
Badania profilaktyczne chorób prostaty
Ponieważ zmiany przerostowe prostaty mogą przez wiele lat nie dawać żadnych objawów, podstawą profilaktyki są regularne badania. Jeśli w rodzinie występowały przypadki schorzeń gruczołu krokowego, to warto rozpocząć ich wykonywanie już od 40. roku życia, a w pozostałych przypadkach w wieku ok. 45-50 lat. Należą do nich:
- badanie palpacyjne per rectum (DRE) – lekarz bada przez odbyt wielkość, kształt i konsystencję prostaty,
- oznaczenie stężenia antygenu swoistego dla prostaty (PSA) – to badanie z krwi, które wykonuje się u mężczyzn z objawami świadczącymi o nieprawidłowościach,
- USG prostaty – badanie obrazowe oceniające strukturę gruczołu krokowego.
Jak łagodzić objawy przerostu gruczołu krokowego?
Na początku, gdy zaburzenia oddawania moczu nie są bardzo nasilone, leczenie prostaty skupia się na zmianach w stylu życia oraz stosowaniu dostępnych bez recepty leków roślinnych.
Bazują one na wyciągu z owoców palmy sabałowej (a właściwie boczni piłkowanej), który wykazuje działanie antyandrogenne – hamuje enzym 5-α-reduktazę, przekształcający testosteron w dihydrotestosteron (DHT). Podwyższony poziom DHT jest uznawany za jedną z przyczyn łagodnego przerostu prostaty, więc jego obniżenie może zredukować trudności z oddawaniem moczu[2].
A jakie zmiany w trybie życia pozwolą zapanować nad objawami przerostu prostaty? Warto ograniczyć spożycie kawy i alkoholu, ponieważ podrażniają one pęcherz moczowy. Ponadto istotny jest także sposób oddawania moczu – zaleca się robić to dwukrotnie w ciągu kilku minut, co pozwoli w pełni opróżnić pęcherz. Te drobne zmiany oraz regularne badania mogą pozwolić przez wiele lat cieszyć się zdrowiem i dobrym samopoczuciem
[1] Mobley, D., Feibus, A., & Baum, N. (2015). Benign prostatic hyperplasia and urinary symptoms: evaluation and treatment. Postgraduate medicine, 127(3): 301-307.
[2] Ateyah, M. A., Abdulridha, M. K., & Alkabee, M. J. (2021). Saw Palmetto Therapy for Lower Urinary Tract Symptoms Associated with Benign Prostatic Hyperplasia Assessment in Iraq. Medico Legal Update, 21: 1448-1454.