Glukozamina — czym jest i jak wspomaga zdrowie stawów?

Sprawny i silny aparat ruchu ma ogromne znaczenie dla jakości życia i komfortu psychicznego. Wiele czynników może jednak negatywnie wpływać na jego działanie – intensywny wysiłek fizyczny, wiek lub nadprogramowe kilogramy nadmiernie obciążają kości, stawy i więzadła. Dlatego też warto pamiętać o odpowiedniej diecie i suplementacji. Czym jest glukozamina i kiedy warto po nią sięgnąć? Z czym łączyć glukozaminę?

Glukozamina – co to takiego?

Glukozamina jest aminocukrem syntetyzowanym z glukozy, który wchodzi w skład m.in. ścięgien i chrząstek stawowych. Organizm wykorzystuje ją do produkcji takich związków jak chondroityna oraz kwas hialuronowy. Glukozaminę można dostarczyć wraz z pożywieniem, spożywając m.in. skorupiaki i niektóre ryby, ale jej zawartość w pożywieniu jest dosyć niska. Co więcej, podobnie jak w przypadku wielu innych związków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania tkanki łącznej, jak np. kolagenu i kwasu hialuronowego, zdolność organizmu do produkcji glukozaminy maleje wraz z wiekiem.

Jak glukozamina wspiera stawy?

Glukozamina stanowi budulec dla glikozaminoglikanów będących częścią chrząstki stawowej, tkanki łącznej, która wyścieła wnętrze stawów i zapewniającej ich płynność oraz ruchomość. Ponadto glukozamina wykazuje właściwości przeciwzapalne oraz redukuje działanie wolnych rodników, które mogłyby negatywnie wpływać na tkankę chrzęstną.

W literaturze często wskazuje się, że cząsteczki glukozaminy stanowią „bloki budulcowe” współodpowiedzialne za utrzymanie struktury przez macierz chrząstki i wszechstronnie wspierające zdrowie stawów. Są też niezbędne do syntezy nowej chrząstki [1,2].

Z czym łączyć glukozaminę?

Jako suplement diety, glukozamina jest bardzo często łączona z chondroityną. To polisacharyd odpowiadający za odporność chrząstki na ściskanie. W literaturze sugeruje się, że taka kombinacja może wykazywać działanie synergistyczne [3].

Suplementy na stawy mogą być również wzbogacone o metylosulfonylometan (MSM). Część badań potwierdza, że MSM łagodzi dolegliwości bólowe w obrębie stawów, redukuje stany zapalne i przyczynia się do poprawy funkcji ruchowych stawów [4].

Nie można zapominać też o roli kolagenu. To białko o unikalnej, trójhelikalnej strukturze złożone głównie z glicyny oraz proliny, a także hydroksyproliny i hydroksylizyny, które nadają tkankom łącznym elastyczność i wytrzymałość. W chrząstce stawowej dominuje kolagen typu II. Jest on odpowiedzialny m.in. za produkcję mazi stawowej i utrzymanie prawidłowego stanu chrząstki. Przyspiesza też regenerację tkanki chrzęstnej i łagodzi ewentualny stan zapalny. Obecnie za najskuteczniejszy uważa się kolagen w formie hydrolizatu. Ze względu na niską masę cząsteczkową jest on łatwo absorbowany przez organizm i może trafić dokładnie tam, gdzie jest potrzebny [5].

W dbaniu o stawy istotne są również witaminy i mikroelementy. Witamina C jest niezbędna dla prawidłowej syntezy i usieciowania kolagenu. Witamina D działa przeciwzapalnie, a także przyczynia się do utrzymania zdrowych kości i mięśni.

Odpowiednio dobrana suplementacja pomoże uzupełnić dietę w niezbędne składniki odżywcze i sprawdzi się zwłaszcza w okresach wzmożonego obciążenia aparatu ruchu.

Kiedy warto sięgnąć po suplementację glukozaminą?

Suplementy diety na stawy mają szczególne znaczenie dla osób po 30. roku życia, kiedy naturalne możliwości regeneracyjne organizmu stopniowo zaczynają spowalniać. Skorzystają z nich też miłośnicy aktywności fizycznej. Wiele dyscyplin sportu, w których występują powtarzalne ruchy, jak bieganie lub kolarstwo, intensywnie obciąża stawy i warto o nie odpowiednio zadbać. Glukozamina, a także inne suplementy na stawy są zalecane osobom zmagającym się z nadwagą. Dodatkowe kilogramy nie tylko obciążają aparat ruchu, ale mogą też być przyczyną rozwoju stanów zapalnych w obrębie stawów.

Bibliografia:

1. Al-Saadi, H.M.; Pang, K.-L.; Ima-Nirwana, S.; Chin, K.-Y. Multifaceted Protective Role of Glucosamine against Osteoarthritis: Review of Its Molecular Mechanisms. Sci. Pharm. 2019, 87, 34;
2. James CB, Uhl TL. A review of articular cartilage pathology and the use of glucosamine sulfate. J Athl Train. 2001 Oct;36(4):413-9;
3. Zhu X, Sang L, Wu D, Rong J, Jiang L. Effectiveness and safety of glucosamine and chondroitin for the treatment of osteoarthritis: a meta-analysis of randomized controlled trials. J Orthop Surg Res. 2018 Jul 6;13(1):170;
4. Butawan M, Benjamin RL, Bloomer RJ. Methylsulfonylmethane: Applications and Safety of a Novel Dietary Supplement. Nutrients. 2017 Mar 16;9(3):290;
5. Nowicka-Zuchowska A. i in., Kolagen – rola w organizmie i skutki niedoboru, Lek w Polsce vol. 29, nr 11/12’19 (342/343).